Oczyszczacz powietrza do gabinetu lekarskiego. Czy to ma sens?

Gabinet lekarski to miejsce, w którym warto w szczególny sposób zadbać o jakość powietrza, zarówno dla dobra lekarza, jak i pacjentów. Odpowiedni oczyszczacz pozwala usuwać z powietrza różne rodzaje zanieczyszczeń, w tym wirusy, bakterie, smog i alergeny. Takie urządzenie można zatem uznać za przydatny i ważny element wyposażenia placówki medycznej.

Spis treści:

1. Zanieczyszczenia powietrza w gabinetach lekarskich i ich usuwanie
   1. Bakterie i wirusy
   2. Smog
   3. Alergeny
   4. Kurz
   5. Lotne związki organiczne
   6. Zapachy
2. Najlepszy oczyszczacz powietrza dla lekarza
   1. Oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA i filtrem węglowym
   2. Oczyszczacz powietrza z jonizatorem
   3. Oczyszczaczem powietrza ze sterylizacją UV
   4. Dobra wydajność oczyszczania
   5. Przydatne funkcje dodatkowe
3. Źródła
4. FAQ

Aby wyjaśnić sens obecności oczyszczacza powietrza w gabinecie lekarskim, przedstawimy zanieczyszczenia obecne w takich miejscach oraz szanse urządzenia na ich usunięcie.

Bakterie i wirusy

Typowym rodzajem zanieczyszczeń powietrza w placówkach medycznych są drobnoustroje. Zakażenia bakteryjne i wirusowe stanowią bowiem jeden z częstszych powodów wizyt u lekarza. Bakterie oraz wirusy znajdują się na liście zanieczyszczeń zatrzymywanych przez filtr HEPA, najpopularniejszej technologii w oczyszczaczach powietrza. 

Filtr HEPA jest w stanie wychwytywać cząsteczki o wymiarach nawet 0,01 µm.[1] Wielkość cząsteczek przykładowych wirusów to:

• SARS CoV-2  – od 0,6 do 0,14 μm.
• Wirus świńskiej grypy A(H1N1) – od 0,08 do 0,12 μm,
• Wirus ptasiej grypy A(H5N1) i A(H7N9) – 0,1 μm.[2]

Natomiast przykładowa wielkość bakterii wynosi:

• chlamydie – od 0,2 do 0,4 μm,
• riketsje – od 0,1 do 1 μm,
• mykoplazmy – do 0,25 μm.[3]

Skuteczność filtra HEPA w usuwaniu wirusów i bakterii potwierdzają badania naukowe. W ostatnich latach skupiały się one głównie na jego możliwościach w walce z koronawirusem. Można tu wskazać np. testy przeprowadzone w 2022 r. przez japońskich badaczy, w których skuteczność zatrzymywania wirusa w komorze laboratoryjnej po 5, 10 i 35,5 minutach wynosiła odpowiednio 85,38%, 96,03% i >99,97%.[4]

Nie oznacza to jednak, że filtr HEPA zapewnia 100% ochrony przed bakteriami i wirusami. Należy bowiem wziąć pod uwagę fakt, iż do zakażenia może dojść na skutek bezpośredniego kontaktu z chorym lub dotknięcia zainfekowanej powierzchni.

Przeczytaj także: Czy oczyszczacz powietrza powstrzyma wirusy, w tym koronawirusy?

Smog

W sezonie jesienno-zimowym wraz z powietrzem do gabinetów lekarskich napływa smog. Usuwanie go to podstawowe zadanie większości produkowanych obecnie oczyszczaczy, dlatego w sprzedaży łatwo znaleźć urządzenia znakomicie dostosowane do zatrzymywania pyłów zawieszonych i innych składników smogu. Najlepiej radzą sobie z tym oczyszczacze wyposażone w filtr HEPA i węglowy.

Alergeny

Częstym powodem kupowania oczyszczaczy jest też potrzeba ochrony przed alergenami wziewnymi, które również mogą pojawić się w gabinecie lekarskim. Alergicy korzystający z oczyszczaczy wyposażonych w filtr HEPA potwierdzają, że urządzenia te pozwalają ograniczyć występowanie reakcji uczuleniowych. Zakup urządzenia do gabinetu lekarskiego jest szczególnie zalecany, jeśli sam lekarz zmaga się z alergią na pyłki, roztocza, zarodniki pleśni albo sierść.

Kurz

Kurz na filtrze wstępnym oczyszczacza powietrza

Kurz w niewielkich ilościach nie stanowi zagrożenia i jest obecny wszędzie. Jednak jego większe ilości są niepożądane, szczególnie w miejscach, gdzie szczególnie ważna jest czystość, a gabinet lekarski z pewnością do nich należy. W oczyszczaczach kurz zwykle zatrzymuje filtr wstępny, a jeśli go nie ma, to filtr HEPA.

Odpowiednio dobrane i użytkowane urządzenie redukuje ilość kurzu w pomieszczeniu, lecz nie eliminuje go całkowicie, czyli nie sprawia, że odkurzanie staje się zbyteczne.

Przeczytaj także: Pochłaniacz kurzu – jak usuwać skutecznie kurz?

Lotne związki organiczne

Lotne związki organiczne (LZO) to grupa związków zawierających węgiel, charakteryzujących się łatwym przechodzeniem w postać gazu. Wiele z nich ma potwierdzone działanie rakotwórcze. Mimo to stanowią składniki środków czyszczących, kosmetyków i produktów do wykańczania wnętrz. Wśród innych skutków ekspozycji na LZO wymienić można podrażnienia oczu i dróg oddechowych oraz nasilenie objawów astmy.

W walce z lotnymi związkami organicznymi najlepiej sprawdza się filtr węglowy.

Nie każdy oczyszczacz powietrza tak samo dobrze spełnia swoją funkcję. Wyjaśnimy więc, jakie urządzenie warto wybrać do gabinetu lekarskiego, a jakie nie.

Oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA i filtrem węglowym

Filtry wstępy, węglowy i HEPA w oczyszczaczu Klarta Stor 2

Podsumowując poprzednią część artykułu, możemy stwierdzić, że to filtr HEPA oraz filtr węglowy są najbardziej przydatne w oczyszczaczach. Urządzenie wyposażone w obie te technologie pozwala zatrzymać prawie 100% zanieczyszczeń obecnych w powietrzu. Filtry uzupełniają swoje działanie, ponieważ HEPA zatrzymuje cząsteczki stałe i aerozole, natomiast filtr węglowy zanieczyszczenia gazowe.

Przydatnym dodatkiem jest filtr wstępny, który wychwytuje duże zanieczyszczenia, a także jonizator.

Oczyszczacz powietrza z jonizatorem

Jonizacji warto poświęcić trochę więcej uwagi, aby zrozumieć, kiedy jest najbardziej przydatna. Technologia ta wykorzystywana jest bowiem samodzielnie oraz jako element oczyszczaczy wyposażonych także w filtr HEPA oraz węglowy. Zdecydowanie lepiej sprawdza się w tym drugim przypadku. Same jony powodują wyłącznie opadanie zanieczyszczeń na powierzchnie podłóg i mebli, natomiast obecność wentylatora i filtrów pozwala wciągnąć i zatrzymać te zanieczyszczenia.

Oczyszczacz powietrza z lampą UV

W niektórych urządzeniach poza filtrami zastosowana jest lampa UV. Teoretycznie niszczy ona DNA bakterii i wirusów. W praktyce nie daje nic, ponieważ czas kontaktu emitowanego promieniowania z powietrzem jest zbyt krótki, żeby doszło do zniszczenia patogenów. Oczyszczacz powietrza z lampą UV nie chroni przed bakteriami i wirusami lepiej niż urządzenie bez tej technologii.

Dobra wydajność oczyszczania

Poza technologiami oczyszczania istotną rolę odgrywa wydajność oczyszczacza powietrza, czyli CADR. To od niego zależy, jak dużą powierzchnię będzie mogło obsłużyć urządzenie. CADR w m³/h powinien być minimum 8 razy większy od powierzchni w m². To wartość minimalna, lecz zawsze radzimy wybrać coś o lepszej relacji wydajności do powierzchni.

Przydatne funkcje dodatkowe

Nowoczesne oczyszczacze powietrza mogą być wyposażone w różne funkcje dodatkowe. Na uwagę zasługują przede wszystkim:

• Tryb automatyczny – zapewnia dostosowanie prędkości filtracji do aktualnego stanu powietrza. Należy jednak pamiętać, że żaden oczyszczacz nie wykrywa wszystkich rodzajów zanieczyszczeń. Najczęściej urządzenia wyposażone są w miernik PM2,5, czasem w sensor LZO lub kurzu. Nie ma oczyszczaczy z czujnikami bakterii i wirusów czy alergenów. Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że pojawiły się one w powietrzu, to warto ręcznie zwiększyć prędkość oczyszczania.
• Wskaźnik jakości powietrza – pozwala kontrolować jakość powietrza w pomieszczeniu.
• Sterowanie wi-fi – umożliwia sterowanie oczyszczaczem poprzez urządzenia mobilne. Ponadto aplikacja daje czasem dostęp do dodatkowych funkcji, np. automatyzacji, czyli zmiany ustawień trybu automatycznego.
• Nawilżanie powietrza – oczyszczacz z tą funkcją poza usuwaniem zanieczyszczeń podnosi wilgotność powietrza. Jednak wybór takich urządzeń jest mały, a spora część z nich ma wady w postaci np. kiepskiego czujnika zanieczyszczeń.

Screen z aplikacji Dyson Link

---

[1] Submicron and Nanoparticulate Matter Removal by HEPA-Rated Media Filters and Packed Beds of Granular Materials, https://ntrs.nasa.gov/citations/20170005166

[2] Hiroshi Ueki, Michiko Ujie, Yosuke Komori, Tatsuo Kato, Masaki Imai, Yoshihiro Kawaoka, Effectiveness of HEPA Filters at Removing Infectious SARS-CoV-2 from the Air, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35947419/

[3] Choroby bakteryjne, https://www.edukator.pl/resources/page/choroby-bakteryjne/414

[4] Tim Sandle, Effectivity of HEPA Filters to Remove Viruses from Air Entering Cleanrooms, https://www.americanpharmaceuticalreview.com/Featured-Articles/565560-Effectivity-of-HEPA-Filters-to-Remove-Viruses-from-Air-Entering-Cleanrooms/

---

1. Czy oczyszczacz powietrza jest przydatny w gabinecie lekarskim?
   Tak, dobrze dobrany oczyszczacz powietrza usuwa różne rodzaje zanieczyszczeń, chroniąc zdrowie lekarza oraz pacjentów.
2. Jaki oczyszczacz najlepiej wybrać do gabinetu medycznego?
   Najlepszy wybór to oczyszczacz powietrza wyposażony w filtr HEPA oraz filtr węglowy, o wydajności odpowiedniej dla powierzchni pomieszczenia (CADR w m³/h minimum 8 razy większy od powierzchni w m²).
3. Czy oczyszczacz powietrza usuwa wirusy i bakterie?
   Filtr HEPA bardzo dobrze radzi sobie z usuwaniem wirusów i bakterii. Jednak oczyszczacz nie chroni przed zakażeniem w 100%, ze względu na możliwość zarażenia inną drogą niż powietrze.