Czyste powietrze – czyli co daje jonizacja w oczyszczaczu?

Jonizacja powietrza to niewidzialny gołym okiem, jednak zachodzący nieustannie wokół nas proces nadawania cząsteczkom ładunku elektromagnetycznego. Cząsteczki te stają się cięższe, bardziej bezwładne, łącząc się z cząsteczkami o innym ładunku lub przyczepiając do powierzchni ścian czy podłogi. Występując w oczyszczaczach powietrza, jonizacja przyczynia się więc do szybszego usuwania zanieczyszczeń z otoczenia. Czy jonizacja jest zdrowa? A może ma jakieś skutki uboczne? Jak długo jonizować powietrze?

Co daje jonizacja w oczyszczaczu?

Na czym polega jonizacja w oczyszczaczu? Pełni ona rolę pomocniczą, ponieważ sam jonizator nie ma znaczącego wpływu na czystość powietrza. Pomaga on jednak:

• usuwać bakterii i wirusów
• przyspieszyć usuwanie cząstek stałych (PM2,5 i PM10) 
• neutralizować zarodniki pleśni i grzybów
• zmniejszać nieco ilość alergenów (pyłków roślin, roztoczy)
• pozbyć się uciążliwych zapachów

Jonizacja powietrza, generując ujemnie (lub też dodatnio) naładowane jony, wytwarza pole elektrostatyczne, oddziałujące na otaczające cząstki. Unoszące się w powietrzu mikrocząsteczki pyłków, kurzu, drobnoustrojów, bakterii, wirusów czy składników dymu papierosowego są przyciągane przez cząsteczki jonów. Łącząc się z silnie naładowanymi jonami, cząsteczki zanieczyszczeń, bezwolnie opadają na pobliskie powierzchnie ścian, mebli czy podłóg.

Sam jonizator nie jest więc w stanie całkowicie pozbyć się szkodliwych substancji z powietrza, a jedynie je unieruchomić.

Jak działa oczyszczacz powietrza z jonizatorem?

Grafika przedstawiająca działanie oczyszczacza powietrza z jonizatorem – modelu Klarta Forste 4. Źródło: materiały Klarta.pl

Najlepszym połączeniem jest oczyszczacz powietrza z funkcją jonizacji. Wentylator stanowiący silnik oczyszczacza generuje ruch powietrza. Cyrkulacja powoduje mieszanie się mas powietrza, pomagając rozprowadzać jony po otoczeniu, jak również przyciągać zjonizowane, bezwładne cząsteczki do urządzenia. Tam poddawane są one filtracji przez system filtrów:

• Filtr HEPA – usuwający bardzo drobne mikrocząsteczki o średnicy nawet 0,001 mikrometra. Skutecznie zatrzymujący na swojej powierzchni pyły zawieszone (0,001-40 μm), roztocza kurzu domowego (100-300 μm), bakterie (0,2-60 μm) czy wirusy (0,02-0,3 μm).
• Filtr węglowy – adsorbujący na swojej powierzchni odory (brzydkie zapachy) oraz lotne związki organiczne – aceton, benzen, toluen, amoniak, formaldehyd etc.
• Filtr wstępny – warto wspomnieć także o filtrze wstępnym, którego siateczkowa budowa ma za zadanie zatrzymywać mechaniczne sierść, włosy czy cząstki kurzu.

Warto przy tym wspomnieć, iż im większa wydajność oczyszczania urządzenia (im więcej m3 powietrza jest w stanie wymieszać), tym większa będzie też szansa, że jony zostaną rozprowadzone w każdy zakamarek pomieszczenia.

Korzystny wpływ mieszania powietrza na skuteczność jonizacji potwierdzili w 2011 r. naukowcy z Tajwanu. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji przygotowano wykres (poniżej) prezentujący tempo usuwania cząsteczek z zastosowaniem jedynie jonów ujemnych (negative air ions, NAI) oraz jonów ujemnych wraz z cyrkulacją powietrza (NAI with air mixing).

Porównanie skuteczności usuwania cząsteczek z zastosowanie jonizacji ujemnej i oczyszczacza z jonizacją ujemną, źródło: https://aaqr.org/articles/aaqr-10-06-oa-0048.pdf

 

Jak widzimy, to co same jonizatory były w stanie osiągnąć dopiero po ok. 300 minutach (5 godzin), oczyszczacze powietrza z jonizatorami były w stanie zagwarantować podobną skuteczność po ok. 80-100 minutach (1h20-1h40min)

Jakie są niedoskonałości jonizacji powietrza?

Do wad jonizatorów powietrza możemy więc zaliczyć:

• Niższą skuteczność względem tradycyjnych filtrów mechanicznych (filtr HEPA)
• Unieruchamianie (a nie całkowite pozbywanie się) cząsteczek, które jeśli nie zostaną sprzątnięte, wzniecone mogą wrócić z powrotem do otoczenia. Stąd warto korzystać z odkurzaczy lub oczyszczacza powietrza z jonizatorem

Na co zwrócić uwagę przy wyborze oczyszczacza z jonizacją?

Wybierając oczyszczacz powietrza z jonizacją warto przede wszystkim zwrócić uwagę na:

• rodzaj jonizatora (ostrzowy vs plazmowy)
• ilość generowanych jonów
• inne zastosowane filtry
• wydajność oczyszczania (CADR)
• cenę urządzenia

Jaki oczyszczacz powietrza z jonizatorem kupić? – polecane modele

Oczyszczacz powietrza z jonizacją

Klarta Stor 2 – 1349 zł

Jeden z bestsellerów wśród oczyszczaczy powietrza. Klarta Stor 2 to mocny oczyszczacz o dużej wydajności oczyszczania i bardzo efektywnym jonizatorze, generującym aż 75 mln jonów (45 mln ujemnych i 30 mln dodatnich). Na uwagę zasługują też 3 restrykcyjnie zaprogramowane tryby automatyczne, dokładny czujnik pyłów PM2,5 oraz zestaw skutecznych filtrów. Sterowanie mobilne oraz możliwość wyboru 4 kolorów to dodatkowe atuty.

Oczyszczacz powietrza z jonizacją i nawilżaczem

Sharp KC-D60EUW – 2299 zł

Sharp KC-D60EUW to oczyszczacz z nawilżaczem ewaporacyjnym. Urządzenie posiada bardzo wydajny nawilżacz, który oddaje do otoczenia 660 ml/h. Nieco gorzej, choć również przyzwoicie wygląda wydajność oczyszczania - 396 m³/h. Do tego na pokładzie mamy najbardziej znaną, certyfikowaną technologię jonizacji Sharp Plasmacluster. W oczyszczaczu Sharp nie zabrakło funkcji dodatkowych, w tym funkcji Swing oraz Pollen. Urządzenie wyróżnia się też bardzo cichą i energooszczędną pracą.

Czy jonizacja powietrza jest zdrowa?

Badania nad wpływem jonizacji na zdrowie człowieka sięgają lat 30-tych ubiegłego wieku. Głównym zainteresowaniem naukowców była zależność między koncentracją jonów a funkcjonowaniem układu oddechowego.

Obecnie przyjmuje się, iż jonizacja powietrza w domu:

• Poprawia samopoczucie oraz komfort snu
• Redukuje napięcie i poziom stresu
• Pomaga zmniejszyć ilość bakterii i wirusów
• Pomaga usuwać roztocza kurzu domowego i inne alergeny wziewne

Swego czasu naukowcy sugerowali, iż ujemna jonizacja powietrza mogłaby być pomocna w leczeniu depresji. W późniejszych latach nie znaleziono żadnych wiarygodnych dowodów na terapię jonową w kontekście depresji.

Dużo się mówi również o jonizacji powietrza w kontekście alergii. Pomaga ona redukować stężenie alergenów wziewnych. Badania przeprowadzone z użyciem jonizatorów (ostrzowych) i roztoczy kurzu domowego wskazały jednak na powolne działanie jonów. W przypadku popularnych szczepów roztoczy Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae - skuteczność ich neutralizacji wynosi odpowiednio 82 i 70 %, jednak efekt taki był możliwy po 24 h pracy jonizatora w komorze testowej.

Z pewnością jednak warto jednak dbać o równowagę jonową swojego otoczenia, gdyż zbyt duża ilość jonów dodatnich (generowanych np. przez sprzęty elektroniczne) sprzyja zmęczeniu i osłabieniu koncentracji.

Czy jonizacja powietrza jest szkodliwa?

A czy są jakieś skutki uboczne działania jonizatorów powietrza? Tak, powstawanie śladowych ilości ozonu. Są to jednak na tyle znikome ilości, że nie stwarzają żadnego zagrożenia dla ludzi czy zwierząt. Warto zresztą wspomnieć, iż obecnie sprzedawane oczyszczacze powietrza z jonizatorami (zarówno plazmowymi, jak i ostrzowymi) są normalnie dopuszczone do sprzedaży w Unii Europejskiej czy m.in. Kalifornii, która pod względem emisji ozonu ma wyjątkowo restrykcyjne normy.

Skąd więc obawy o ozon? W przeszłości mieliśmy potwierdzone przypadki niesprawdzonych wolnostojących jonizatorów powietrza, które generowały alarmujące ilości ozonu (sprawa Sharper Image z przełomu XX i XXI w.)

 

1. Ki-Hyun Kim, Jan E. Szulejko, Pawan Kumar, Eilhann E. Kwon, Adedeji A. Adelodun, Police Anil Kumar Reddy, „Air ionization as a control technology for off-gas emissions of volatile organic compounds”, Environmental Pollution, Volume 225, 2017. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0269749117300556. Dostęp do strony internetowej: 25.07.2023
2. Jiang, Shu-Ye et al. „Negative Air Ions and Their Effects on Human Health and Air Quality Improvement”. International journal of molecular sciences vol. 19,10 2966. 28 Sep. 2018, doi:10.3390/ijms19102966
3.  Cheng Qian. „Air ionizers case study”. J. Phys.: Conf. Ser. 2029 012026. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/2029/1/012026/pdf Dostęp do strony: 25.07.2023

1. Oczyszczacz powietrza z jonizacją czy bez?

Jeżeli mamy możliwość wyboru oczyszczacza z jonizacją – warto z niej skorzystać. Jonizacja powietrza w domu nie jest szkodliwa dla użytkowników, jak również zgromadzonych sprzętów domowych. Może natomiast przyśpieszyć proces oczyszczania otaczającego powietrza.

2. Oczyszczacz powietrza z jonizacją i ozonowaniem – warto szukać?

Nie. Ozonowanie pomieszczeń jest czynnością wymagającą opuszczenia danego pomieszczenia. Powinno zostać przeprowadzone przez firmy profesjonalnie przygotowane do przeprowadzania takich prac.

3. Jak długo jonizować powietrze? 

Producenci oczyszczaczy nie podają żadnych przeciwwskazań odnośnie czasu stosowania jonizatorów powietrza. Mogą one być włączone równolegle z pracą oczyszczacza.