Filtry do oczyszczaczy powietrza – Jaki wybrać?

Spis treści: 

1. Filtr wstępny
   a. Jak czyścić filtr wstępny?
2.  Filtr HEPA
   a. Co usuwa filtr HEPA
   b. Jak czyścić filtr HEPA w oczyszczaczu powietrza?
3. Filtr węglowy
   a. Jak czyścić filtr węglowy?
4. Inne systemy filtracji
   
5. Jaki filtr powietrza wybrać?

Filtr wstępny jest pierwszym z filtrów zaraz po zdjęciu pokrywy zewnętrznej oczyszczacza powietrza.

Zbudowany jest z drobnej siateczki połączonej plastikowymi lub aluminiowymi elementami, którego główną rolą jest zatrzymanie większych zanieczyszczeń, które mogłyby spowodować zbyt szybkie „zapchanie się” kolejnych filtrów. Na tym filtrze gromadzi się kurz, większe pyłki czy sierść zwierząt.

Niektóre oczyszczacze powietrza nie posiadają tego filtra. Z czym to się wiąże? Wybór takiego oczyszczacza to sprawa indywidualna, jednakże należy pamiętać, że pozostałe filtry automatycznie będą wymagały częstszego odkurzania, a w przyszłości wymiany.

a. Jak czyścić filtr wstępny?

Filtr ten należy często czyścić (min. raz w tygodniu), zazwyczaj oczyszczacz powietrza powinien o tym informować. Jeżeli jest on brudny, to zmniejsza przepływ powietrza czym zmniejsza wydajność filtracji.

Filtr można myć pod wodą, można również delikatnie odkurzać uważając, aby nie zniszczyć delikatnej siatki. Po umyciu należy odczekać aż wyschnie, w innym wypadku może grozić porażeniem prądem.

Filtr HEPA z angielskiego oznacza wysokoskuteczny filtr cząsteczkowy powietrza (High Efficiency Particulate Air). Zbudowany jest z włókna szklanego, a dokładniej jego powierzchnię tworzą bardzo cienkie arkusze z mikroskopijnymi włóknami, które są połączone w formie charakterystycznej harmonijki. Całość zamknięta jest w ramie.

Filtr ten cechuje się bardzo dużą dokładnością w pochłanianiu zanieczyszczeń z powietrza, dlatego jest traktowany jako najważniejszy element każdego oczyszczacza. Dzięki swojej skuteczności może być też stosowany w miejscach, gdzie wymogiem jest duża sterylność powietrza np. na salach operacyjnych czy laboratoriach przemysłowych. Zalecany jest dla alergików i astmatyków! O innych zaleceniach dla alergików i astmatyków można przeczytać w artykule "Najlepszy oczyszczacz powietrza dla alergików i astmatyków".

a. Co usuwa filtr HEPA

• • pyły zawieszone (0,001-40 μm) - składają się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu. Najpopularniejsze z nich to pyły PM10, pyły PM2,5 i PM1, które stanowią poważny czynnik chorobotwórczy.
    Jednakże najgroźniejszym z nich jest pył PM2,5, ponieważ jego średnica nie przekracza 2,5 mikrometra, a to pozwala mu łatwiej niż innym pyłom przedostać mu się do organizmu i tam się kumulować.
  • roztocza kurzu (100-300 μm)
  • pyłki (10-1000 μm)
  • bakterie (0,2-60 μm)
  • wirusy (0,02-0,3 μm)

W domowych oczyszczaczach powietrza najczęściej znajdziemy filtry klasy E11, E12 i H13 czyli takie o skuteczności oczyszczania z przedziału 95% do 99,95%. Tak naprawdę praktycznie nie zobaczymy różnicę pomiędzy filtrami - każdy filtr w znacznym stopniu uchroni przed zanieczyszczeniami. Natomiast filtr EPA E10 już nie jest stosowany w nowoczesnych urządzeniach ze względu na niską skuteczność (85%).

W rankingu oczyszczaczy powietrza znajdują się wszystkie urządzenia, które posiadają skuteczny filtr HEPA/EPA i są popularne na rynku polskim.

Na mechanizm filtracji powietrza przez filtr HEPA składają się trzy zjawiska:

• dyfuzja molekularna - chaotyczne przemieszczanie się najdrobniejszych cząsteczek, dzięki czemu "przypadkowo" wpadają do filtra,
• bezpośrednie zaczepienie - podczas "ruchu" zanieczyszczenia przyklejają się do włókien filtra,
• osadzanie bezwładnościowe - przy tym mechanizmie frakcje o największej masie wpadają bezpośrednio do wnętrza filtra, uderzając o włókna.

Każde z tych zjawisk odpowiada za wyłapywanie zanieczyszczeń innej wielkości. Ich współdziałanie oraz stosunkowo duża powierzchnia filtracji powodują, że skuteczność tych filtrów jest aż tak duża i gwarantuje czystość powietrza którym oddychamy.

b. Jak czyścić filtr HEPA w oczyszczaczu powietrza?

Filtr ten można delikatnie odkurzać (co 2-4 tygodnie), aby zwiększyć czas eksploatacji filtra. Odkurzanie realnie wpływa na żywotność filtra - możemy się nim cieszyć dłużej, a także zwiększa się wydajność oczyszczacza. Kiedy filtr już będzie zużyty, należy go wymienić na nowy.

Długość użytkowania takiego filtra zależny od wielu czynników - miejsca zamieszkania, częstotliwości pracy urządzenia. Natomiast zimą, kiedy jest największy smog, filtry należy wymieniać co 3-4 miesiące.

W przypadku filtrów HEPA/EPA do oczyszczaczy nie zaleca się ich moczyć wodą. Regularne odkurzanie wystarczy.

Koszt eksploatacji filtrów dla poszczególnych modeli oczyszczaczy przeczytasz w artykule: "Oczyszczacz powietrza a koszty eksploatacji - na co zwrócić uwagę?"

Filtr węglowy, a dokładnie filtr z węglem aktywowanym swoim wyglądem przypomina plaster miodu. Granulki węgla zamknięte są w specyficznej obudowie i rozłożone na całej powierzchni filtra, aby przepływające powietrze miało z nimi swobodny kontakt w jak największej objętości.

Filtr z węglem aktywowanym pozwala na neutralizację często szkodliwych organicznych zanieczyszczeń gazowych, z którymi filtry HEPA sobie nie radzą. Do tej grupy zaliczają się:

•  Lotne związki organiczne (LZO) - są to substancje szkodliwe dla człowieka: toksyczne, rakotwórcze, drażniące. Mogą powstawać naturalnie, ale także na wskutek działania człowieka, np. podczas palenia papierosów. LZO może być emitowane wtórnie w zamkniętych pomieszczeniach z farb, klejów (m.in. folmaldehyd), a także elementów wykończenia oraz wyposażenia wnętrz
• Odory - substancje o brzydkim zapachu wyczuwalne nawet przy niewielkich stężeniach. Powstają poprzez działalność człowieka - hodowla zwierząt, składowiska odpadów.

Węgiel aktywny ze względu na swoją porowatą budowę charakteryzuje się bardzo dużą powierzchnią właściwą, co pozwala mu skutecznie adsorbować zanieczyszczenia.

a. Jak czyścić filtr węglowy?

Filtr węglowy podobnie jak filtr HEPA można delikatnie odkurzać raz na 2-4 tygodnie, aby usunąć większe zanieczyszczenia jak np. kurz. Należy zapoznać się z instrukcją obsługi, ponieważ niektóre filtry można myć.

Żywotność filtra zależy od wielu czynników np. ilości zastosowanego węgla czy warunków w jakich użytkowany jest oczyszczacz. Jeżeli urządzenie będzie pracowało w domu palacza to automatycznie będzie miało niższą żywotność.

Poszczególni producenci stosują różne typy i konstrukcje filtrów w swoich oczyszczaczach.
Często przekonują, że ich urządzenia posiadają niezliczoną ilość stopni filtracji, które w gruncie rzeczy nie wpływają na skuteczność oczyszczacza.
Zatem nadmierna ilość filtrów może okazać się chwytem marketingowym, bo wydawałoby się, że więcej=lepiej.

W zależności od modelu urządzenia filtry mogą występować jako oddzielne elementy, mogą też składać się na jeden filtr zintegrowany. Jest to rozwiązanie coraz rzadziej stosowane, aktualnie większość urządzeń ma zestaw 3 powyższych filtrów: wstępny, węglowy i HEPA, który i my rekomendujemy.

Innymi filtrami wykorzystywanymi przez producentów oczyszczaczy powietrza są:

• filtr zimnokatalityczny – powoduje rozkładanie lotnych związków organicznych, m.in. benzenu, formaldehydu, amoniaku i tlenku węgla,
• filtr elektrostatyczny – jego powierzchnia naładowana jest ujemnie, co umożliwia przyciąganie zanieczyszczeń o ładunku dodatnim, a w efekcie oczyszczanie powietrza z pyłków i kurzu. Zanieczyszczenia gromadzą się w środku na elektrodzie, którą można przepłukać zachowując skuteczność filtracji powietrza.
• filtr wodny/nawilżający – to komora wypełniona wodą, w której osadzają się zanieczyszczenia, jest skuteczny wyłącznie w walce z dużymi cząsteczkami, czyli sierścią lub kurzem. Wykazuje się małą skutecznością w eliminowaniu pyłów zawieszonych. Technologia ta stosowana jest w oczyszczaczach wodnych, np. firmy Venta, jak i urzadzeniach 2w1.
  Niestety taki filtr wymaga od użytkownika większej uwagi i dbałości, ponieważ działanie takiego filtra polega na odparowaniu wody czego skutkiem ubocznym jest kamień. Dlaczego w takim wypadku zaleca się czyszczenia takiego zbiornika przy pomocy kwasku cytrynowego, który usuwa kamień.
  Filtry nawilżające znajdziemy m.in. w oczyszczaczach firmy Sharp, gdzie oprócz oczyszczania powietrza, mamy również wydajne nawilżacze ewaporacyjne. Popularne modele urządzeń 2w1 to m.in. Philips AC3829/10  lub Sharp KC-G40 Więcej o modelach w 2w1 w artykule "Oczyszczacz powietrza z nawilżaczem – Czy warto?". 

  
  

Filtr HEPA i węglowy to najbardziej efektywne, sprawdzone połączenie. Gwarantuje ono skuteczną ochronę nie tylko przed cząsteczkami występującymi w formie stałej (alergeny, wirusy, bakterie, pyły smogowe, roztocza), ale również przed gazami unoszącymi się w powietrzu (LZO, dym papierosowy).

Niektórzy producenci próbują zachęcić klientów dodatkowymi rozwiązaniami filtrującymi. Pełnią one jednak bardziej funkcję dodatkowego gadżetu, który nie wpływa na realną skuteczność filtracji.